“मोचा चक्रीवादळ”या वर्षाचे पहिले चक्रीवादळ संकट

“मोचा चक्रीवादळ”या वर्षाचे पहिले चक्रीवादळ संकट

नंदगाव/शाम नागीले
“जेव्हा समुद्राचे उबदार तापमान उंबरठ्यावर पोहोचते आणि वाऱ्याची रचना वाढते तसेच वातावरणीय अस्थिरता, कोरिओलिस बल प्रभाव क्षेत्र जे कमी-दाब क्षेत्र बनवते व ट्रोपोस्फियरच्या खालच्या ते मध्यम पातळीमध्ये आर्द्रता वाढते तेव्हा चक्रीवादळ तयार होते.”
एप्रिल-मे-जून हा पूर्व मान्सून कालावधी हिंद महासागर क्षेत्रासाठी चक्रीवादळ हंगाम आहे आणि मे महिन्यात चक्रीवादळांची कमाल वारंवारता पाहिली जाते. दुसरा चक्रीवादळ हंगाम ऑक्टोबर-नोव्हेंबर-डिसेंबर असतो.
2018 मध्ये, भविष्यातील चक्रीवादळांसाठी समन्वय साधण्यासाठी आणि त्यांची नावे निश्चित करण्यासाठी एक पॅनेल स्थापन करण्यात आले होते. पॅनेलमध्ये 13 देशांचा समावेश आहे.
भारत,पाकिस्तान,बांगलादेश,म्यानमार,ओमान,मालदीव,येमेन,श्रीलंका,थायलंड,इराण,संयुक्त अरब अमिराती,कतार,सौदी अरेबिया. वरील-सूचीबद्ध देश उत्तर हिंदी महासागर, अरबी समुद्र आणि हिंदी महासागरातील चक्रीवादळांची नावे निवडतात.
येमेनने शिफारस केलेले2023 च्या पहिल्या चक्रीवादळाला “मोचा” असे म्हटले जाईल कारण त्याचे पुढील नाव आहे. यमनने ‘मोचा हे नाव देऊ केले होते. हे नाव मोचा शहर येथून आले आहे, जे कॉफी उद्योगासाठी प्रसिद्ध आहे आणि लाल समुद्राच्या किनाऱ्यावर वसलेले आहे.
चक्रीवादळ मोचाच्या भविष्यवाणीने आपल्या देशाच्या पूर्व भागात राहणाऱ्या लोकांच्या मनात भीती निर्माण केली आहे. मोचाच्या आगमनाच्या बातमीने पुन्हा एकदा अम्फान आणि यासच्या कहराची आठवण करून दिली.
9 मे रोजी चक्रीवादळ म्हणून विकसित होईल
हवामान विभागाच्या म्हणण्यानुसार, दक्षिण-पूर्व बंगालच्या उपसागरात शनिवार, 6 मे रोजी चक्रीवादळ निर्माण होईल, म्हणजेच शनिवारी हे चक्रीवादळ 7 मे रोजी कमी दाबाचे होईल. सोमवार 8 मे रोजी नैराश्य अधिक गडद होईल. ही प्रणाली खोल दाब म्हणून विकसित होईल आणि मध्य बंगालच्या उपसागराच्या दिशेने सरकेल. 9 मे रोजी मध्य बंगालच्या उपसागरावर चक्रीवादळ म्हणून खोल दाब तयार होईल.
सुरुवातीला, वादळ ईशान्य दिशेला असेल. आंतरराष्ट्रीय मॉडेलनुसार, चक्रीवादळ सुरुवातीला मध्य बंगालच्या उपसागराच्या दिशेने उत्तरेकडे वळू शकेल. त्यावेळी ते तामिळनाडूच्या किनार्याकडे जाईल. त्यानंतर 10 ते 11 मे पर्यंत मार्ग बदलेल. जसजसे आपण उत्तर आणि ईशान्येकडे जाल तसतसे ते अधिक मजबूत होईल.
मुसळधार पाऊस आणि गडगडाटी वादळाचा अंदाज वर्तवण्यात आला आहे कारण विकसित होत असलेल्या हवामानाचे बंगालच्या उपसागरात चक्रीवादळात रूपांतर होऊ शकते. मोचा चक्रीवादळाचा पश्चिम बंगालवर थेट परिणाम होत नसल्याने नुकसान तेवढे जास्त होणार नाही. त्यामुळे लोकांमध्ये भीती पसरवू नका.
या आठवड्याच्या शेवटी चेन्नई आणि त्याच्या लगतच्या भागांना चक्रीवादळ मोचा धडकण्याची शक्यता आहे. हवामान विभागाने म्हटले आहे की 9 मेच्या सुमारास दक्षिण-पूर्व बंगालच्या उपसागरात चक्रीवादळ विकसित होऊ शकते.
भारतीय हवामान विभागाचे महासंचालक मृत्युंजय महापात्रा यांनी पीटीआयला आधी सांगितले की, 6 मे रोजी आग्नेय बंगालच्या उपसागरात चक्रीवादळ निर्माण होण्याची शक्यता आहे आणि दुसऱ्या दिवशी म्हणजे 7 मे रोजी त्याच प्रदेशात कमी दाबाचे क्षेत्र तयार होण्याची शक्यता आहे. .
40-50 किमी प्रतितास वेगाने वाऱ्यासह वादळी हवामान अपेक्षित असल्याने त्यांनी मच्छिमारांना या प्रदेशात जाऊ नये असे आवाहन केले. चक्रीवादळाची तीव्रता कॅट 3 ते कॅट4 चक्रीवादळ असेल…वर्ग 3 ची शक्यता खूप जास्त आहे.

बंगालच्या उपसागरात या आठवड्यात तयार झालेले व्हर्लपूल पुढील आठवड्याच्या सुरुवातीला चक्रीवादळात बदलू शकते. पण त्याआधी दक्षिण बंगालच्या विविध जिल्ह्यांचे तापमान पुढील काही दिवसांत हळूहळू वाढणार आहे.
आंतरराष्ट्रीय मॉडेलनुसार, हे चक्रीवादळ अतिशय तीव्र चक्रीवादळात बदलू शकते आणि त्याचा भूभाग दक्षिण-पूर्व बांगलादेश किंवा म्यानमारच्या किनारपट्टीवर होऊ शकतो
– पश्चिम बंगालच्या लोकांना चक्रीवादळ मोचाबद्दल घाबरण्याची गरज नाही. चक्रीवादळ मोचाचा पश्चिम बंगालवर थेट परिणाम होण्याची शक्यता फारच कमी आहे. चक्रीवादळ मोचा चा अपेक्षित मार्ग बांगलादेश (बारिशाल, सीटीजी) किंवा म्यानमार प्रदेश आहे. आशा आहे की हा मोचा चक्रीवादळ पूचंडी दर्शवणार नाही आणि थेट बुर्मा ला जाईल ज्यामुळे पूर्व किनारपट्टीवरील उष्णतेच्या लाटेचा प्रभाव कमी होईल.
उष्ण उपसागरामुळे चक्रीवादळात विकसित होण्याची शक्यता प्रबळ आहे परंतु तरीही निसर्गात बदल होण्याची शक्यता आहे.
मोचा चक्रीवादळाच्या पार्श्वभूमीवर आंध्र प्रदेशात पाऊस पडण्याचा अंदाज आहे, जो चक्रीवादळात तीव्र होण्याची अपेक्षा आहे.
अंदमान आणि निकोबार बेटांवर 7 मे रोजी पाऊस पडण्याची शक्यता आहे आणि 8-10 मे दरम्यान मुसळधार ते अति मुसळधार पाऊस पडण्याची शक्यता आहे. 7 मे रोजी वाऱ्याचा वेग ताशी 40-50 किमी प्रतितास 60 किमीपर्यंत पोहोचण्याचा अंदाज आहे.
तसेच भारताच्या पूर्व किनारपट्टीवर मोचा चक्रीवादळाचा संभाव्य प्रभाव लक्षणीय आहे आणि लोकांना घरामध्येच राहण्याचा आणि आवश्यक खबरदारी घेण्याचा सल्ला देण्यात येत आहे.
लेखिका- प्रतिभा जाधव- सगरे,
वरिष्ठ संशोधनकर्ता ,आय आय टी, खरगपूर
नंदगांव ,ता. तुळजापूर जि. धाराशिव.